Бииргэ үлэлээһин үтүө түмүктэрэ

М.Н.Хатылаева аатынан Баайаҕа модельнай библиотекатын «Көмүлүөк күлүмэ” литературнай түмсүүтэ “Чолбон” сурунаалы кытта ыкса ситимнээхтик үлэлиир.

2019 сылтан П.А.Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреата, саха уус-уран критикатын историятын чинчийээччи, уус-уран литература критигэ В.Н.Протодьяконов кэриэһигэр ыытыллар критика сабыылаах күрэһигэр көтүппэккэ кыттабыт. Конкурс икки сылга биирдэ ыытыллар. Ааспыт 2023 сылга  биһиги  критикпит Г.И. Неустроева Харысхал “Халаачык муос” кэпсээнин  ырытыытынан кыттан  “Уһун тиһиккэ” киирдэ,  “Чолбон” сурунаалга бэчээттэнэргэ мэктиэлэннэ. Бэлиэтээн эттэххэ,  бу күрэскэ Галина Иннокентьевна 2019 с. 3-с миэстэни ылбыта.

Онтон критика сабыылаах конкурсугар араас сылларга кыттан маҥнайгы, иккис миэстэлэри ылбыт, республика литературнай эйгэтигэр киэҥник биллэр критик, “Айымньы күлүүһүн арыйдахха” ырытыы кинигэ автора О.Н. Макарова,  Алампа аатынан “Бастакы эрэдээктэр Бириэмийэтигэр”  уус-уран критикаҕа бастыҥ  Анал ааты иккис төгүлүн ылар үрдүк чиэскэ тигистэ. Ольга Николаевна бу наҕараадатын  олунньу 12 күнүгэр  Дьокуускайга “Чолбон” сурунаал Сыл бастыҥнарын бэлиэтиир тэрээһинигэр Саха Сирин Суруйааччыларын Сойууһун бэрэссэдээтэлэ, “Чолбон” сурунаал бас эрэдээктэрэ Гаврил Андросовтан  үөрүүлээх быһыыга-майгыга тутта. Уус-уран сурунаалга критикпит үлэлэрэ сылын ахсын бэчээттэнэллэр.  

Кыраайы үөрэтээччибит, элбэх кинигэ автора Т.И.Андросова А.Софронов — Алампа аатынан  Бириэмийэни 2022 сыллаахха туппута, Татьяна Игнатьевна  “Бастыҥ кыраайы үөрэтээччи” Анал аат лауреатынан буолбута.

Маны тэҥэ саха тыллаах таптаан ааҕар “Чолбон” сурунаалыгар 2023 с. тахсыбыт үлэлэрбитин билиһиннэрэбит:

Галина Неустроева. Сахам тыла- көтөр кынат.Хоһооннор. Олунньу, С.41-44.

Ольга Макарова. Далан-саха сээркээн сэһэнэ. (“Тулаайах оҕо” ромаҥҥа утумнааһын туһунан норуот көрүктэрэ).Ыстатыйа, муус устар, С.86-91.

Татьяна Андросова. Мандарга махталым. Ыстатыйа, бэс ыйа, С.67-72.

Ольга Макарова. Кыларыйар кылаан кырдьыктаах. “Тыаллыын кэпсэтии” кинигэни ырытыы. Балаҕан ыйа, С.89-93.

Ольга Макарова. Будьурхай үөт ахтылҕана. (Суруйааччы Анатолий Слепцов төрөөбүтэ 55 сааһыгар). Сэтинньи, С.89-91.

         Сурунаал маҥнайгы нүөмэригэр Гаврил Андросов, Утум Захаров Харысхал “Ааспыт кэм аартыктарынан” документальнай романынан Тааттаҕа ыытыллыбыт ааҕааччы конференциятын  суруйууларын билсиэххитин сөп. Конференцияны “Көмүлүөк күлүмэ” түмсүү И.Аргунов аатынан Таатта киин  библиотекатыгар киирэн ыыппыта. Бу туһунан  “Чолбон» олунньутааҕы нүөмэригэр, Хаҥаласка ыытыллыбыт ааҕааччылар конференцияларыгар, Харысхал доҕоро, СР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ А.С. Владимиров: “Бу иннинэ маҥнайгы конференцияны Таатта Ытык — Күөлүгэр ыыппыппыт. Онно Баайаҕаттан “Көмүлүөк күлүмэ” литература түмсүүтүн кыттыылаахтара кэлэн Баһылай Харысхал кинигэтин хайдахтаах курдук ырыппыттарай! Сорох анал үөрэхтээх литература критиктэрэ даҕаны кинилэр курдук ырытыылары оҥорору ыарырҕаталлара эбитэ буолуо.”,- диэн бэлиэтээбитэ биһигини үөрдэр, кынаттыыр, элбэххэ эбээһинэстиир. Народнай суруйааччы  бу романынан сурунаал биэс улууска ааҕааччылар конференцияларын тэрийбитэ. А.С. Владимиров  Баһылай Харысхал “Ааспыт кэм аартыктарынан” документальнай романынан ааҕааччы конференциятын тиһигин тэрийсибитин иһин “Бастыҥ партнер” анал аат лауреатынан буолла.

         Төрөөбүт тыл, сурук-бичик күнүн чэрчитинэн  “Чолбон” сурунаал “Сыл бастыҥнара” тэрээһинигэр, үгэскэ кубулуйбут Алампа аатынан  Бириэмийэ, В.Протодьяконов кэриэһигэр критика сабыылаах күрэһин таһынан, документалист-суруйааччы аатын үйэтитэр “Д.Н.Гаврильев аатынан кыраайы үөрэтиигэ Бириэмийэ” аан бастаан туттарылынна. Бириэмийэни суруйааччы дьиэ кэргэнэ олохтообут. Бастакы лауреатынан Өктөм орто оскуолатын биологияҕа учуутала, кыраайы үөрэтээчи П.И.Шадрин буолла. Дмитрий Гаврильев биһиги биир дойдулаахпыт, разведчик Георгий Андросов үтүө аатын төннөрүүгэ уһулуччулаах үтүөтүн умнубаппыт.

         Төрөөбүт тылбыт, литературабыт сайдыытыгар, историяны үөрэтиигэ, чинчийиигэ көҕүлүүр сонун бырайыактары, саҥа хайысхалары тобулар “Чолбон” сурунаал айар коллективыгар айымньылаах үлэҕитигэр өссө үрдүк ситиһиилэри баҕарабыт, инникитин да бииргэ үлэлэһиэхпит диэн эрэнэбит!