“Баайаҕа Өрөгөй Ырыата” сүрэхтэннэ

“Барыбыт туһугар-Баайаҕабыт туһугар!” диэн биир дойдулаахтары төрүт түөлбэлэригэр  түмэн   дойдуга тапталы, бэриниилээх буолууну иитэр  сыаллаах, инники сайдыыга бииргэ үлэлиир  соруктары торумнуур XIX үгэс буолбут биир дойдулаахтар көрсүһүүлэрин  чэрчитинэн,  кулун тутар 22 күнүгэр Роман Романов аатынан култуура-спорт комплексыгар нэһилиэкпит историятыгар киирэр дьоһун күн тосхойдо, “Баайаҕа Өрөгөй ырыата” сүрэхтэннэ.

Баайаҕа дьоно бу кэрэ-бэлиэ тэрээһиҥҥэ лыык курдук муһунна. Сыанаҕа ыытааччылар тахсан Өрөгөй ырыатын  суруллуутун остуоруйатын сырдаттылар, 20 сыл устата  нэһилиэк аҕа баһылыгынан үлэлээбит ытыктыыр салайааччыбыт Роман Романович Романов саҕалаабыт өссө биир дьаһала олоххо киирбитинэн эҕэрдэлэрин тиэртилэр.  Ол кэннэ СР култууратын туйгуна Марита Потапова салайааччылаах “Сандал” эр дьон ансаамбыла “Баайаҕа Өрөгөй ырыатын”  үрдүк таһымнаахтык толордо.

 Өркөн өйдөрүн таптыыр сүрэхтэригэр холбоон  дойдуларын Өрөгөй ырыатын айан таһаарбыт чулуу уолаттарбыт —  поэт  Гаврил Андросов,  мелодист Станислав Луковцев  дохсун ытыс тыаһынан  сыанаҕа ыҥырылыннылар.  “Баайаҕа нэһилиэгэ” МТ дьаһалтатын баһылыга Александр Романович Романов дьонугар-сэргэтигэр  туһаайан этиитигэр  былыргы Байаҕантай киинэ буолан олорбут  Баайаҕабыт Томторо  дириҥ, баай историялааҕын, саха норуотун сайдыытыгар кылааты киллэрбит саарын дьоннооҕун бэлиэтээтэ, удьуор утума дьоһуннук салҕанарын  эттэ.  Нэһилиэк баһылыга Гимн ааптардарыгар,   киэн туттар биир дойдулаахтарбытыгар “Баайаҕа нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо” үрдүк ааты иҥэрдэ,  дойдуларын дьонун уҕараабат ытыстарын тыаһынан түөстэригэр бэлиэ аста, туоһу киниискэлэри туттарда.  Өрөгөй ырыатын куоласка арааран туруорбут ытыктыыр учууталбыт, СР култууратын туйгуна Марита Никитична Потапова бу киэһэ эмиэ  “Баайаҕа нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо” үрдүк ааты сүктэ.

Гаврил Андросов харда тылыгар киһиэхэ саамай үрдүк наҕараада   төрөөбүт дойдутун  билиниитэ  буоларын эттэ,  үрдүк эппиэтинэһи, эрэли толоруом диэн бар дьонугар махталын биллэрдэ. Станислав Луковцев төһө да атын сиргэ олордорбут төрөөбүт дойдубут аатын ааттата сылдьарбытынан киэн туттабыт диэн,  саҥа тахсыбыт ырыанньыгын нэһилиэк библиотекатыгар, үөрэппит учууталларыгар  бэлэхтээтэ. Бэлиэтээн эттэххэ, Гаврил Андросов төрөөбүт нэһилиэгин дьонугар-сэргэтигэр суруктаан-бичиктээн бары  тахсар кинигэтин, оҥорбут үлэтин бэлэхтиир үтүө үгэстээх, учууталлара В.С.Андросов, О.Н.Макарова кинигэлэрин бэлэмнээн таһаарбыт улахан өҥөлөөх. Станислав Луковцев “Баайаҕа — уус дьон биһигэ” ырыата хара айыллыаҕыттан  уостан түспэккэ ылланар, дойдубут уратытын туойар бэлиэ ырыа.

“Баайаҕа Өрөгөй ырыатын” бастакы толорооччуларынан буоллулар Дьокуускай куоракка олорор, үлэлиир, үөрэнэр биир дойдулаахтарбыт: ини-бии Иван Михайлович, Михаил Михайлович  Андросовтар, Александр Пантелеймонович, Игорь  Пантелеймонович Христофоровтар, Василий Васильевич, Юрий Васильевич Яроевтар,  Иннокентий Егорович Луковцев, Айысхан Семенович Потапов, Михаил Иванович Христофоров, Ариан Георгиевич Потапов, Иннокентий Леонидович Севастьянов, Олег Олегович Андросов, Кирилл Эдуардович Тимофеев, Станислав Васильевич Луковцев, Данил Дмитрьевич Иванов.  Талааннаах ырыаһыт дьоммутун  түмэн сүр көтөҕөр ырыабыт ситэн-хотон ылланарын бас-көс, тирэх уонна тулааһын буолар киһибит — СР киин быыбардыыр хамыыһыйатын бэрэссэдээтэлин  солбуйааччы  Иван  Михайлович Андросов  тэрийдэ.  Зоя Сергеевна Луковцева, Петр Борисович Неустроев,  Баайаҕаттан “Тускун” култуура киинин дириэктэрэ  Дмитрий Дмитриевич Апросимов  кыһамньыларын ууран  күүс-көмө буоллулар.

Төрөөбүт дойдунан киэн туттууну үөскэтэр, ытыктабылы, бэриниилээх буолууну, патриот санааны иитэр дириҥ ис номохтоох  “Баайаҕа Өрөгөй ырыатын” айбыт  чулуу уолаттарбытыгар, олоххо киирэригэр үлэлэспит  бары дьоммутугар-сэргэбитигэр дириҥ махталбытын тиэрдэбит!

“Барыбыт-Баайаҕа туһугар!” бу курдук  куоратынан-тыанан сомоҕолоһон,  “Байаҕантай кыыма күн Таатта” сорҕото — Баайаҕабыт Томторо  үөрүүлээх үрдүк күннэригэр, дьоһун бэлиэ түгэннэргэ киэн тутта дорҕооннохтук  ыллыыр Өрөгөй Ырыаламмытынан өссө төгүл эҕэрдэ! Дойдубутун   сирэйдиир үс  символ – Герб, Былаах, Гимн толору баар буолла! Былыргы Байаҕантай сахтан  төрүт түөлбэбит  дьоһун  бүгүҥҥүтүн кэрэһэлиир, кэлэр кэскилин  түстүүр “Баайаҕа Өрөгөй  ырыата” көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ бэриллэн ыллана туруохтун!