М.Н.Хатылаева аатынан Баайаҕа модельнай библиотекатын
нэһилиэнньэҕэ отчуота
2024 сыл
2024 сыл Россияҕа Дьиэ кэргэн, Саха сиригэр Оҕо саас, Таатта улууһугар Таптал, Эрэл, Итэҕэл сылларын быһыытынан бэлиэтэнэн ааста. М.Н.Хатылаева аатынан Баайаҕа модельнай библиотеката нэһилиэнньэ ортотугар ыытар үлэтэ библиотека түөрт анал тус проектарынан уонна сыллааҕы үлэ былаанынан ыытыллар.
2024 сыл биһиги библиотекабыт ыытар үлэтигэр хаһааҥҥытааҕар да ситиһиилээх сыл ааста. Ол курдук, эһиги бары билэн олороҕут, библиотека “Көмүлүөк Күлүмэ” литературнай түмсүүтүн критигэ Ольга Николаевна Макарова Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ буолла. Бу Ольга Николаевна биһиги түмсүүбүтүгэр 20-тэн тахса сыл илиитин араарбакка үлэлээбит сыралаах үлэтин үтүө түмүгэ буолар. Кини “Чолбон” сурунаал бастакы редактора Алампа аатынан Бириэмийэ 2 төгүллээх кыайыылааҕа, республикатааҕы В.Протодьяконов кэриэһигэр сабыылаах литературнай критика кыайыылааҕа. Ольга Николаевна Саха сирин суруйааччыларын Сойууһун съеһигэр уонна суруйааччылар Сойуустара тэриллибитэ 90 сыллаах үөрүүлээх тэрээһиннэригэр кыттыыны ылан кэллэ.
Отчуоттуур сылга олохтоох автор Айаанньа Уус эрдэтээҥҥи хоһооннорун Владимир Семенович редакциялаан, “Айар” кинигэ кыһатыгар автор бастакы “Саҕахтан саҕыллар санаалар” кинигэтэ күн сирин көрдө, кинигэ биһирэмэ тэрилиннэ. Айар куттаах Герой ийэ М.П.Слепцова төрөөбүтэ 90 сылыгар “Бар дьоннуун биир тэҥник олорбут Дьылҕабар махталым улахан” диэн республикатааҕы хоһоон айыы конкурса ыытылынна. Нэһилиэк литературнай түмсүүтүгэр айымньылаах кыттыыны ылбыт П.М.Башарина төрөөбүтэ 100 сылыгар “Күннээҕи олоҕу, ааспыты туойабын, кэнчээри ыччаппар дьол күнүн түстүүбүн” диэн литературнай тэрээһини көмүлүөк күлүмүн кыттыылаахтара оскуола 7 кылааһын үөрэнээччилэригэр анаан ыыппыппыт. Оҕолор бэйэлэрэ эмиэ хоһоон ааҕан, ис хоһоонун ырытан, аҕа саастаах дьон тылларын-өстөрүн, санааларын истэн, сэргэх тэрээһин ааспыта.
Биһиги улуус, республика литературнай олоҕор көхтөөх кыттыыны ылабыт. Ол курдук биллиилээх прозаик, Россия литературнай бириэмийэлэрин лауреата Анатолий Слепцов айар киэһэтигэр кини айымньыларын тылбаастабыт Владимир Семенович, ырытыылары оҥорбут Ольга Николаевна, Галина Иннокентьевна буолан кыттыыны ылбыппыт. Реас Кулаковскай төрөөбүтэ 110 с. аналлаах республикатааҕы литературнай критика конкурсугар 3 үлэнэн кыттан, Надежда Андросова — Айтылы 2 миэстэни ылла. Литературнай түмсүүбүтүгэр эдэр ыччаттарбыт Татьяна Андросова, Сайаана Попова, Константин Неустроев критикаҕа холоноллор, Т.Андросова, С.П. “Чолбон” сурунаалга ырытыылара тахсыбыта, быйыл Реас Кулаковскайга ыытыллыбыт конкурска Константин Неустроев кыттыыны ылла. Костя ааҕыы лааҕырын иитиллээччитэ, Национальнай библиотека оҕоҕо аналлаах салаатын сэбиэдиссэйэ буола үүммүтэ биһигини үөрдэр. (2024 с. ыытыллыбыт модельнай библиотекалар семинардарыгар салайар отделын үлэтин опытын үллэстибитэ.) “Чолбон”, “Күрүлгэн” уус-уран сурунаалларга автордарбыт, критиктэрбит үлэлэрэ сыллата тахсаллар.
Дьиэ кэргэн сылынан “Чолбон” сурунаал тэрийбит “Чолбон өй күрэһэр” Баайаҕаттан Кустуровтар дьиэ кэргэн ситиһиилээхтик кытыннылар, үс түһүмэхтээх улахан күрэххэ 1 миэстэни ылан Өлүөнэ очуостарыгар путевканан наҕараадаланан үөрэ-көтө сынньанан кэллилэр.
Библиотека үлэтин биир тутаах салаата краеведческай үлэ буолар. Ол курдук 2024с. үбүлүөйдээх биир дойдулаахтарбытыгар – Е.Д.Андросов, А. И. Чахов, И. Д. Христофоров, Т.И.Андросова курдук республикаҕа биллэр-көстөр дьоммутугар нэһилиэнньэҕэ, оскуола оҕолоругар тэрээһиннэр ыытылыннылар, үлэлэрэ-хамнастара библиотека сайтыгар тахсан киэҥ эйгэҕэ сырдатылынна. Библиотека сайт нөҥүө сылга 31 сырдатар матырыйаалы таһаарда, ол иһигэр 7 улахан үлэ — киэн туттар биир дойдулаахтарбыт үлэлэрин, олохторун сырдатар виртуальнай быыстапка оҥоһулунна. Баайаҕа нэһилиэгин кэрэ-бэлиэ күннэрин ыйынньыгын сыллата литературнай түмсүү уус-уран редактора, краевед, Россия журналистарын Сойууһун чилиэнэ М.Е.Егорова оҥорор.
Оҕолорго үлэ былаан быһыытынан оскуола библиотекатын, учууталларын кытта араас көрүҥнээх тэрээһиннэринэн ыытыллар. Ааспыт сылга Учуутал К.А.Андросова аатынан остуоруйаһыттар конкурстара үбүлүөйдээх 20 сыла Гаврил Андросов “Боотур буолуом” саҥа кинигэтинэн үрдүк таһымҥа ааспыта, кинигэ худуоһунньуга бииргэ үөрэммит доҕоро Николай Мочкин туһунан оҕолор эмиэ биллилэр. Кини аныгы кэм үлэһитэ, куйаар ситиминэн аан дойдуга биллэр худуоһунньук идэлээх ыччаппыт буолар.
Библиотека “Сайын, кинигэ уонна мин” бырайыага быйыл 15 – төгүлүн 1 кылаас оҕолоругар туһуланан ыытылынна.
Библиотека ыытар үлэтин партнердарынан И.М.Хатылаев аатынан орто оскуолата, учуутал Андросовтар ааттарынан кыраайы үөрэтэр, “Мандар Уус” этнологическай музейдар, “Тускун” култуура киинэ, Оҕо искусствотын оскуолата, женсовет, ветеран түмсүүтэ, түөлбэлэр, онон үлэбит тахсыылаах буоларыгар көмөлөһөр нэһилиэкпит тэрилтэлэригэр, олохтоохторугар, бары өттүнэн тирэх буолар нэһилиэкпит дьаһалтатыгар барҕа махталбытын тиэрдэбит!